Czy grzybica pochwy w ciąży jest niebezpieczna?

W zdecydowanej większości przypadków za rozwijanie się grzybiczej infekcji intymnej odpowiedzialne są grzyby z rodziny Candida (stąd alternatywna nazwa dolegliwości – kandydoza).

Grzybica pochwy jest infekcją występującą stosunkowo często, ponieważ łatwo się nią zarazić, korzystając z publicznych toalet, basenów czy choćby zanieczyszczonego ręcznika. Rozwija się szybko (niekiedy nawet w ciągu liku godzin) i daje wyraźne objawy, które trudno przeoczyć.

Przyczyny grzybicy pochwy w ciąży są takie same jak u pacjentek nie ciężarnych. W ciąży dodatkowo występują zaburzenia gospodarki hormonalnej, które zwiększają ryzyko rozwoju grzybicy poprzez wpływ na pH okolic intymnych.

Grzybica pochwy – choć zdarza się nierzadko – nigdy nie powinna być lekceważona. Nieleczona rozprzestrzenia się i może zaatakować umiejscowione głęboko wewnątrz narządy płciowe, co niesie groźne konsekwencje.

W ciąży, kiedy w macicy rozwija się płód, jest to szczególnie groźne, gdyż patogeny (candida albicans lub inne) obecne w pochwie namnażają się, a podczas porodu mogą kolonizować dziecko. Wpływ grzybicy pochwy na ryzyko porodu przedwczesnego jest kontrowersyjny i do końca niejasny. Uważa się, że spośród wszystkich infekcji, akurat grzybica w ciąży ma najmniejszy związek z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych. Pomimo tego, wszelkie objawy infekcji grzybiczej powinny być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem. Nieleczona grzybica pochwy może prowadzić do niekontrolowanych pęknięć i uszkodzeń krocza podczas porodu. Takie rany często goją się długo i wymagają dodatkowych działań medycznych.

Objawy grzybicy pochwy w ciąży

Jak rozpoznać infekcją grzybiczą pochwy w ciąży? Objawy grzybicy występującej w tym szczególnym momencie są podobne do tych, które infekcja daje u wszystkich innych pacjentek.

Przede wszystkim są to:

• pieczenie okolic intymnych i nadwrażliwość skóry i błony śluzowej,
• uporczywy świąd – będący często pierwszym zauważalnym objawem drożdżycy, zarówno w ciąży, jak i poza nią,
• obrzęk i zaczerwienienie warg sromowych – to symptomy, które niekiedy nasilają się podczas oddawania moczu lub podczas współżycia,
• charakterystyczna wydzielina – biała, o gęstej i lepkiej, serowatej konsystencji i neutralnym zapachu lub bezzapachowa (to odróżnia grzybicę od infekcji bakteryjnej, przy której wydzielina ma zwykle intensywną, przykrą woń).

Bez względu na to, czy grzybica w ciąży ma charakter nawracający, czy też pojawia się po raz pierwszy, zaobserwowanie symptomów należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem. Diagnostyka infekcji grzybiczej polega przede wszystkim na wymazie i wykonaniu posiewu celem określenia, jakie patogeny odpowiedzialne są za jej rozwój.

Często jednak już po badaniu ogólnym specjalista zleca leczenie, by jak najszybciej ograniczyć namnażanie drobnoustrojów.

 

W 2 i 3 trymestrze ciąży grzybica pochwy jest łatwiejsza w leczeniu, ponieważ można wówczas korzystać ze środków do stosowania miejscowego. Wyjątkowo szybkiej interwencji wymaga grzybica pochwy rozwijająca się pod koniec ciąży – szczególnie między 38 a 40 tygodniem, kiedy to poród może rozpocząć się w każdym momencie.

Jak zostało wspomniane, podczas porodu naturalnego drobnoustroje w łatwy sposób przedostają się z narządów płciowych na dziecko, dlatego ich zwalczanie jest wówczas szczególnie istotne.

Zaobserwowanie symptomów grzybicy w 9 miesiącu ciąży wymaga zatem niezwłocznej wizyty u lekarza i natychmiastowego rozpoczęcia leczenia.

Leczenie grzybicy pochwy w ciąży

Jak leczyć grzybicę pochwy w ciąży, by szybko pozbyć się chorobotwórczych drobnoustrojów, a jednocześnie nie zaszkodzić dziecku? W pierwszym trymestrze należy zawsze postępować zgodnie z zaleceniami lekarza. Nie wolno wówczas podejmować leczenia na własną rękę, ponieważ można w ten sposób zaszkodzić rozwijającemu się płodowi.

Kolejne trymestry ciąży nie są przeciwwskazaniem do stosowania miejscowych leków na grzybicę, np. zawierających clotrimazolum. Tabletki dopochwowe z klotrimazolem kupić można bez recepty, dzięki czemu grzyby można zacząć zwalczać, nie czekając na wizytę u specjalisty.

Substancja hamuje namnażanie drożdżaków i likwiduje te już istniejące, dzięki czemu skutecznie zwalcza nie tylko objawy, ale i przyczynę problemu. Warto jednak pamiętać, że w czasie ciąży objawy infekcji należy zawsze skonsultować z lekarzem prowadzącym, nawet mimo zastosowania środków OTC.

Jeśli zastosowane leki na grzybicę pochwy w ciąży nie przynoszą spodziewanych rezultatów, należy wykonać odpowiednią diagnostykę, a na podstawie jej wyników rozpocząć specjalistyczne leczenie zalecone przez lekarza.

Domowe sposoby na grzybicę (bazujące na właściwej higienie) mogą jedynie wspierać terapię, ale nigdy nie powinny jej zastępować. W czasie ciąży nie należy sięgać po naturalne środki przeciwgrzybicze w miejsce stosowania leków.

Metody takie, jak roślinne olejki czy czosnek mogą jedynie doprowadzić do dodatkowych podrażnień i pogłębić dolegliwości, a co za tym idzie – zwiększyć ryzyko wystąpienia groźnych powikłań, do których dochodzi przy nieleczonej lub niewłaściwie leczonej grzybicy pochwy w ciąży.

Zapobieganie grzybicy pochwy w ciąży

Czy istnieją skuteczne metody na zapobieganie grzybicy pochwy w ciąży? Ponieważ zaburzenia gospodarki hormonalnej przyczyniają się do obniżenia naturalnej bariery ochronnej narządów płciowych w czasie ciąży, pochwa bardziej narażona jest na rozwój kandydozy i nie ma sposobu, który zagwarantowałby jej uniknięcie w stu procentach.

Istnieją jednak metody na zmniejszanie ryzyka wystąpienia zapalenia grzybiczego:

• codzienna dbałość o higienę miejsc intymnych,
• noszenie bielizny wykonanej z naturalnych, przewiewnych materiałów,
• unikanie ciasnej odzieży powodującej otarcia i podrażnienia,
• unikanie detergentów wysuszających skórę i błonę śluzową,
• prasowanie bielizny (chorobotwórcze drobnoustroje giną w kontakcie z gorącym żelazkiem),
• stosowanie antybiotykoterapii tylko w sytuacjach, gdy jest ona niezbędna (leki przeciwbakteryjne wyjaławiają organizm i zmniejszają jego odporność na działanie grzybów).
• W przypadku konieczności zastosowania antybiotyków, zawsze należy pamiętać o równoczesnym stosowaniu probiotyków, które mają za zadanie odbudowę prawidłowej mikroflory

 

Powiązane artykuły:

Infekcja grzybicza pochwy – jakie są przyczyny i jak leczyć? >>
Wszystko o grzybicy >>
Higiena intymna – jak pielęgnować okolice intymne? >>

Bibliografia:

1. Chpl: Pirolam Intima Vag,
2. Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A., Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, Farmakologia Polska, Tom 66 · nr 8 · 2010
3. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące etiopatogenezy i leczenia nawrotowej postaci drożdżakowego zapalenia pochwy i sromu, Ginekologia Polska, 11/2011, 82, 869-873
4. Budak A., Farmakoterapia grzybic powierzchniowych i narządowych, Farmacja Polska, 2007, 63(7): 304–312
5. Maleszka R., Stefańska-Ratajczak V., Różewicka M., Leki przeciwgrzybicze a ciąża, Zakażenia, 2003, 1: 68–72