Grzybica stóp u dzieci - jak leczyć zmiany między palcami?

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Grzybica stóp u dzieci, chociaż nie jest tak powszechna jak u osób dorosłych, to nadal stanowi częsty i uciążliwy problem. Świąd, zaczerwienienie, pęcherzyki, czy złuszczanie naskórka to jedynie część charakterystycznych objawów, które mogą prowadzić do uczucia znacznego dyskomfortu. Dowiedz się, jak rozpoznać grzybicę na stopach u dziecka i jak ją leczyć. Sprawdź, jak można się nią zarazić i jak ochronić pociechę przed infekcją.

Przyczyny grzybicy stóp u dzieci

Zakażenia grzybicze należą obecnie do grupy najbardziej popularnych infekcji skórnych u dzieci. Atakują różne obszary ciała, zarówno skórę głowy, tułowia, twarzy, dłoni, jak i stóp. Chociaż ostatnia lokalizacja kojarzy się głównie z dolegliwościami u osób dorosłych, to nie omija również młodszych przedstawicieli populacji. Co więcej, to właśnie dorośli często nieświadomie zarażają swoje pociechy, czy podopiecznych. W jaki sposób?

Grzybica stóp u dzieci wywoływana jest przez dermatofity, wśród których prym wiodą m.in. Trichophyton mentagrophytes var. interdigitale, Trichophyton rubrum, czy Epidermophyton floccosum. To patogeny, które preferują ciepłe i wilgotne środowisko, w którym bez problemu bytują, namnażają się i rozprzestrzeniają. Niekiedy wystarczy kontakt skóry z powierzchnią zajętą przez wymienione dermatofity, aby doszło do rozwoju infekcji, w tym do grzybicy międzypalcowej, potnicowej, czy złuszczającej.

Grzybica na stopach u dziecka ujawnia się najczęściej w wyniku:

noszenia zbyt ciasnego i nieprzewiewnego obuwia, które sprzyja nadmiernej potliwości stóp;
chodzenia bosymi stopami po podłodze w szatni, na basenie, a nawet w domu;
współdzielenia przedmiotów codziennego użytku z innymi, np. ręczników, obcinaczek do paznokci, skarpetek, kapci, czy butów.

I to właśnie używanie tych samych, wspomnianych akcesoriów co starsi domownicy, czy korzystanie z przestrzeni publicznych, w których przebywają również dorośli, staje się często przyczyną transmisji chorobotwórczych grzybów na stopy dzieci. Wymienione czynniki ryzyka dotyczą częściej młodzieży niż dzieci w młodszym wieku, bardzo często dotyczą sportowców (tzw. stopa atlety).

Jak się objawia grzybica stóp u dzieci?

Grzybica u dzieci na stopach może objawiać się w różnoraki sposób, a wszystko zależy od podłoża i rodzaju zakażenia. Symptomy zlokalizowane są przeważnie pomiędzy palcami oraz na podeszwie. Mogą wystąpić zarówno na jednej stopie, jak i objąć obie.

Charakterystyczne zmiany w obrębie zainfekowanego naskórka, złuszczanie, wysiew pęcherzyków, zaczerwienie, czy świąd to często pierwsze objawy grzybicy na stopach. Z biegiem czasu, czy też pod wpływem wyższej temperatury otoczenia, wymienione symptomy potrafią się zaostrzać. Grzybica na stopach u dziecka może mieć przebieg łagodny lub nasilony.

Objawy grzybicy na stopach związane są również z różnymi odmianami opisywanej infekcji. Oznacza to, że:

grzybica międzypalcowa – uwidacznia się standardowo początkowo w obrębie trzeciej i czwartej przestrzeni międzypalcowej z czasem może obejmuje również inne przestrzenie, w tym grzbiety palców i skórę stóp. Charakteryzuje się zmian zaczerwienieniem skóry ze złuszczaniem i maceracją naskórka, infekcji towarzyszy silny świąd;
grzybica potnicowa – choć rzadko widywana u dzieci umiejscawia się głównie na podeszwach stóp, w okolicach śródstopia, na piętach oraz pomiędzy palcami. Prowadzi do pojawienia się licznych drobnych pęcherzyków na rumieniowym tle. Wykwitom może towarzyszyć nieprzyjemna woń oraz świąd;
grzybica złuszczająca– zlokalizowana jest przeważnie na podeszwie i bocznych częściach stopy, gdzie dochodzi do nadmiernego rogowacenia naskórka, złuszczania, powstawania pęknięć i rozpadlin.

Czas trwania powyższych dolegliwości może być zróżnicowany i zależy w głównej mierze od szybkości reakcji i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Pamiętaj, że grzybicy stóp u dzieci nie należy lekceważyć. W razie problemów z rozpoznaniem, utrzymywaniem się schorzenia lub częstymi nawrotami trzeba koniecznie skonsultować się z lekarzem.

Leczenie grzybicy stóp u dzieci

Grzybica na stopach wymaga leczenia i to nie tylko w celu pozbycia się dokuczliwych symptomów. Warto mieć na uwadze fakt, że jest to choroba zakaźna i może z łatwością rozprzestrzeniać się zarówno na inne partie skóry dziecka, jak i na inne osoby.

Nieleczona może się zaostrzać i ciągnąć w nieskończoność, a zainfekowany malec jest w stanie zarażać zarówno domowników, jak i rówieśników, czy dorosłych, z którymi ma styczność.

Leczenie grzybicy palców nóg u dzieci, jak i całej powierzchni stóp, nie jest zbyt skomplikowane, ale może zależeć od uprzedniej diagnostyki. Jeśli więc nie masz pewności, co zaatakowało stopy twojego dziecka, to w pierwszej kolejności skontaktuj się z lekarzem.

W zależności od rodzaju i stadium zaawansowania infekcji specjalista może zalecić właściwe preparaty i leki przeciwgrzybicze. Na rynku dostępne są zarówno środki do stosowania miejscowego, jak i ogólnego. Do wyboru mamy m.in. kremy, maści, żele, zawiesiny, roztwory, specjalne lakiery do paznokci, czy tabletki. Zwykle skuteczne są preparaty do stosowania miejscowego, w rzadkich przypadkach przy znacznej rozległości zmian chorobowych lub nieskuteczności leczenia miejscowego zalecane jest leczenie ogólnoustrojowe.

Jedną z popularnych substancji aktywnych wykorzystywanych w miejscowej terapii grzybicy skóry stóp jest cyklopiroksolamina, która działa na występujące na skórze grzyby dermatofitowe, drożdżopodobne oraz pleśnie.

Czas i efekty leczenia uzależnione są nie tylko od nasilenia objawów, ale również od przestrzegania zaleceń lekarza i producentów konkretnych specyfików. Ważna jest regularność kuracji i prowadzenie jej do czasu ustąpienia objawów chorobowych.

Bez względu na rodzaj zalecanej terapii należy również pamiętać, aby leki przeciwgrzybicze były dostosowane m.in. do wieku pacjenta. Niektórych farmaceutyków nie stosuje się u dzieci poniżej 6. roku życia.

Zapobieganie grzybicy stóp u dzieci

Chociaż grzybica na stopie jest dość powszechną chorobą i nie zawsze można jej uniknąć, to warto pomyśleć o działaniach profilaktycznych. Wystarczy wprowadzić w życie kilka zasad i nauczyć dziecko dobrych nawyków, a dermatofity nie będą miały warunków do rozwoju.

Kluczowa jest w tym przypadku staranna higiena stóp. Chodzi tu nie tylko o ich mycie, ale również o osuszanie i unikanie przepocenia. Należy pamiętać o tym, aby:

obuwie dziecka odpowiednio dopasować do jego stóp, tak żeby nie uciskało oraz zapewniało właściwą wentylację skórze;
dokładnie osuszyć stopy dziecka po wyjściu z kąpieli i nie zakładać skarpetek, ani butów na wilgotną skórę;
przestrzegać dziecko przed zakładaniem obuwia innych dzieci, nawet tego należącego do rodzeństwa, czy innych domowników;
nauczyć dziecko, żeby w szatni, przebieralni, na pływalni, czy w innych miejscach publicznych nie dotykało podłoża gołymi stopami, tylko zakładało klapki;
do wycierania stóp i ciała dziecka używać wyłącznie jego indywidualnego ręcznika, a nie ręcznika innych domowników;
wyposażyć dziecko w skarpetki z naturalnych włókien (np. z bawełny), w których stopy nie będą się nadmiernie pocić;
mokre buty zawsze szybko i dokładnie wysuszyć przed kolejnym założeniem;
prać skarpetki dziecka w temperaturze 60 stopni;
przeznaczyć dla dziecka odrębne cążki, czy nożyczki do obcinania paznokci, które po każdym użyciu powinno się odkazić.

Podczas leczenia grzybicy stóp u dziecka warto osuszać skórę kończyn ręcznikami papierowymi, a powierzchnię wanny lub prysznica dokładnie myć i dezynfekować. W tym okresie należy również ograniczyć, a nawet zrezygnować z wizyt na pływalni, czy na dodatkowych treningach, aby nie doprowadzić do roznoszenia patogenów.

Powiązane artykuły:

Grzybica skóry u dzieci - głowy, twarzy i dłoni. Jak leczyć? >>
Grzybica stóp - jak ją rozpoznać i leczyć? >>
Grzybica stóp >>

Bibliografia:

Romuald Maleszka, Zygmunt Adamski, Jacek Szepietowski, Eugeniusz Baran: Leczenie powierzchownych zakażeń grzybiczych – rekomendacje ekspertów Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Przegląd Dermatologiczny, 2015, 102, 305–315, [dostęp online: 08.11.2021].
Jacek Szepietowski: Grzybice skóry i paznokci. Vademecum lekarza praktyka, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2001, s. 68. ISBN 83-88092-48-0.
Andrzej Kaszuba: Dermatologia - diagnostyka różnicowa, Urban & Partner, Wrocław 2009. ISBN 978-83-7609-039-9.
Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone droga płciową, wyd. 1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN: 978-83-200-4707-3.
Boni E. Elewski, Lauren C. Hughey, Margaret E. Parsons: Diagnostyka różnicowa chorób skóry, red. wyd. pol. Andrzej Kaszuba, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007, wyd.1, ISBN: 978-83-60290-03-3.
Boni E. Elewski: Grzybicze zakażenia skóry, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2000, ISBN 83-86019-86-1.
Maria Błaszczyk-Kostanecka, Hanna Wolska H.: Dermatologia w praktyce. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3715-9.

Autor: Marta Roszkowska
Konsultacja merytoryczna: lek. Katarzyna Kulig