Czym są upławy?

Obecność fizjologicznej wydzieliny produkowanej w układzie rozrodczym jest stanem normalnym i nie powoduje dyskomfortu, o ile kobieta dba na co dzień o odpowiednią higienę. Prawidłowy śluz z pochwy powinien być niemal bezwonny, mieć jednorodną konsystencję i być bezbarwny lub lekko białawy. Produkują go gruczoły błony śluzowej macicy, jajowodów i pochwy. Pełni on wobec układu rozrodczego wiele istotnych ról – chroni go przed infekcjami, jest jednym z czynników odpowiadających za płodność, zapewnia odpowiednią wilgotność i poślizg podczas współżycia.

Normalne jest, że śluz zmienia nieco swoją gęstość i obfitość w różnych fazach cyklu. Problem pojawia się jednak, kiedy wydzieliny jest zbyt dużo lub zmienia ona swój kolor, konsystencję czy zapach. Wówczas naturalny śluz przeistacza się w upławy, będące symptomem zaburzeń w obrębie kobiecych narządów płciowych. Mogą one powodować dyskomfort, oblepiając lub nadmiernie mocząc bieliznę, niekiedy wymagają więc częstszych zabiegów higienicznych, używania wkładek lub podpasek.

Upławy są jedną z najczęstszych przyczyn wizyt pacjentek u ginekologa. Postępowanie takie jest jak najbardziej słuszne, ponieważ objawów tego rodzaju nie wolno lekceważyć

Jak wyglądają upławy?

Upławy z pochwy mogą mieć różny wygląd i zapach, a na podstawie tych parametrów można wstępnie określić, do jakich zaburzeń mogło dojść w drogach rodnych. Pierwszym objawem pojawiających się upławów jest zwykle nadmiar wydzieliny zauważalny na bieliźnie i skórze otaczającej ujście pochwy. Zwiększona wilgotność miejsc intymnych prowadzi niekiedy do powstania podrażnień, otarć i mikrouszkodzeń, dlatego tak ważna jest wówczas dbałość o utrzymanie prawidłowej higieny.

Wygląd upławów i ich woń może pomagać pacjentkom w autodiagnozie, dlatego ich zauważenie powinno skłaniać do dalszych obserwacji, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub niepokoju – do wizyty u lekarza. Bez względu na rodzaj upławów, ich pojawienie się zawsze świadczy o rozwijającym się stanie patologicznym, choć najczęściej nie są to stany groźne i łatwo udaje się je zahamować.

Upławy przeważnie zauważane są najpierw na bieliźnie. Mają postać nadmiernie wydzielanego śluzu o wyglądzie lub zapachu odmiennym od tego fizjologicznego, nie wchłaniają się w bieliznę, ale pozostawiają na jej powierzchni mokre ślady, natomiast po wyschnięciu – tworzą stwardniałą warstwę

Co oznaczają upławy?

Skąd się biorą upławy? Skoro obecność śluzu w pochwie jest stanem fizjologicznym, jak to się dzieje, że niekiedy zmienia on swą obfitość, wygląd lub zapach? Przyczyn upławów może być bardzo wiele, choć najczęściej świadczą one o infekcjach lub nadkażeniach narządów płciowych. Do powszechnych przyczyn zmian w wyglądzie wydzieliny z pochwy należą:

• Infekcja grzybicza pochwy. Upławy grzybicze objawiają się gęstą wydzieliną o serowatej konsystencji.

• Infekcja bakteryjna pochwy. Wydzielina jej towarzysząca jest obfita, o barwie białawej lub szarawej i wodnistej konsystencji, charakteryzuje ją dość intensywny, nieprzyjemny, „rybi” zapach. Zakażenie bakteryjne wywołane jest zaburzeniem równowagi między drobnoustrojami stale bytującymi w pochwie, a patogenami, które mogą rozwijać się w drogach rodnych.

• Ciało obce. Jego obecność w pochwie może prowadzić do wzmożonej produkcji zmienionego śluzu, niekiedy nawet zmieszanego z krwią. Przedmiotem takim może być np. niewyjęty tampon, antykoncepcyjny krążek dopochwowy, pessar. Jest to stan groźny, dlatego przy podejrzeniu obecności ciała obcego w pochwie należy niezwłocznie udać się do lekarza.

• Reakcja alergiczna. Upławy mogą być uczuleniową odpowiedzią narządów np. na detergent, w którym wyprana została bielizna. Unikanie kontaktu z czynnikiem uczulającym powinno zakończyć problem i doprowadzić do ustania objawów.

• Podrażnienie. Do powstania upławów może przyczyniać się podrażnienie błony śluzowej powstałe np. w trakcie stosunku seksualnego. Uszkodzona śluzówka wytwarza niekiedy wydzielinę o zmienionym wyglądzie, zapachu czy gęstości. Niekiedy może towarzyszyć jej skąpe krwawienie z uszkodzonych mechanicznie miejsc. Uszkodzenie śluzówki w pochwie i towarzysząca temu niewłaściwa higiena miejsc intymnych predysponuje do rozwoju infekcji i pojawienia się upławów.

Biała wydzielina z pochwy

Co oznacza biała wydzielina z pochwy? Jeśli jej zabarwienie jest białawe, a konsystencja jednolita i niezbyt gęsta, prawdopodobnie jest to wydzielina prawidłowa, niebędąca powodem do niepokoju. Naturalny śluz nie ma zapachu, a jego ilość nie powoduje dyskomfortu w codziennym funkcjonowaniu i fizycznych aktywnościach. Obfitość śluzu powinna być na tyle mała, by wchłaniać się w bieliznę, nie wymagać stosowania wkładek higienicznych ani innych podkładów.

Sytuacja zmienia, kiedy biała wydzielina z pochwy staje się gęsta i grudkowata oraz gdy zaczynają towarzyszyć jej inne objawy – przede wszystkim:

• uporczywe swędzenie,

• podrażnienie błony śluzowej i delikatnej skóry miejsc intymnych,

• dolegliwości bólowe.

Serowata wydzielina z pochwy najczęściej świadczy o rozwijającej się infekcji grzybiczej. W większości przypadków jest ona spowodowana przez drożdżaki Candida albicans. Rozwój infekcji następuje szybko, a objawy nasilają się w ciągu kilkunastu godzin.

Objawy zakażenia grzybiczego (przede wszystkim uporczywy świąd) zwykle są dokuczliwe i utrudniają normalne funkcjonowanie. Warto jednak pamiętać, że wystąpienie serowatych upławów zawsze powinno zostać skonsultowane z lekarzem. Grzybica pochwy każdorazowo wymaga fachowego leczenia, polegającego głównie na podawaniu przeciwgrzybiczych leków dopochwowych.

Brązowe, żółte, zielone i różowe upławy

Jak już zostało wspomniane, wygląd upławów może być bardzo pomocny we wstępnej diagnozie, dlatego wydzielinie należy się uważnie przyglądać, a podczas wizyty u lekarza – dokładnie opisać ją specjaliście.

O upławach – a tym samym ich podłożu – wiele mówi barwa pojawiającej się wydzieliny:

• Upławy brązowe. Mogą, choć nie muszą, być powodem do niepokoju. Wiele zależy od tego, w którym momencie cyklu się pojawiają. Brunatna wydzielina najczęściej daje się zauważyć na dzień lub dwa przed okresem, czy też po nim. Wówczas przeważnie jest to stan fizjologiczny, a barwa śluzu świadczy o nadchodzącym lub przemijającym krwawieniu. Niepokojące jest pojawianie się brązowych upławów między miesiączkami. Wówczas należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

• Upławy żółte. Śluz fizjologiczny u wielu kobiet zmienia się nieco w czasie trwania cyklu. Choć wydzielina prawidłowa jest przezroczysta lub biaława, niekiedy może przybierać lekko żółtawe zabarwienie, szczególnie przed miesiączką, po niej lub podczas owulacji. Wszelkie niepokoje z tym związane należy jednak zgłosić lekarzowi. Zdarza się, że żółta wydzielina jest skutkiem jej przemieszania z moczem, a wówczas może np. zwiastować problemy z jego trzymaniem.

• Upławy zielone. Zielone zabarwienie upławów może świadczyć o obecności w nich ropy. Często stan taki wiąże się z infekcją bakteryjną, dlatego pojawienie się zielonej wydzieliny powinno być każdorazowo skonsultowane z ginekologiem.

• Upławy różowe. Różowy kolor śluzu świadczy przeważnie o obecnych w nim śladowych ilościach krwi. Z reguły pojawia się więc w czasie okołomiesiączkowym lub na skutek podrażniania czy uszkodzenia błony śluzowej, np. podczas stosunku lub badania ginekologicznego. Wszelkie obawy związane z różowymi upławami należy zgłosić specjaliście.

 

Powiązane artykuły:

Objawy grzybicy pochwy – jakie są? >>
Wydzielina z pochwy – jaka powinna być prawidłowa? >>
Infekcja grzybicza pochwy – jakie są przyczyny i jak leczyć? >>

Bibliografia:

1. W. Pschyrembel, G. Strauss, E. Petri, Ginekologia praktyczna, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2014,

2. E. Lanjouw, S. Ouburg, H. J. de Vries, A. Stary, K. Radcliffe, M. Unemo, Europejskie zalecenia dotyczące postępowania diagnostycznego i leczniczego w zakażeniach Chlamydia trachomatis 2015, Przegląd Dermatologiczny, 2017/3

3. A. Kasprowicz, A. Białecka, Atlas stopni czystości pochwy. Procedury badawcze, interpretacje wyników, Medpharm, 2012

4. E. Dmoch-Gajzlerska, M. Rabiej, Niepokojące objawy zmuszające kobiety do wizyty u lekarza ginekologa w okresie pomenopauzalnym — doniesienie wstępne, w: Gerontologia Polska, tom 15, nr 4, 149–152

5. M. Zdrodowski, Stany zapalne pochwy, Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej UMB https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/klinika_ginekologii/zdrodowski_stany_zapalne_pochwy.pdf [02.03.2022]

6. M. Staniszewska, M. Bondaryk, M. Kowalska, U. Magda, M. Łuka, Z. Ochal, W. Kurzątkowski, Patogeneza i leczenie zakażeń Candida SPP., w: Postępy Mikrobiologii, 2014, 53, 3, 229–240 http://www.pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol5332014229.pdf [02.03.2022]